PASS Bilişsel Müdahale Programı & PREP

PASS BİLİŞSEL MÜDAHALE PROGRAMI

CAS ve benzeri araçlarla yapılan değerlendirme sonuçlarına dayanarak, nöropsikolojik temelli bir teoriyi baz alan, teknik uygulamalarla beceri kazandırmayı hedefleyen akademik içerikli çalışmalarla Türkçe dil yapısına göre uyarlanmış, beynin holistik (bütüncül) işlevsel yapısına uygun tüm bilişsel işlem alanlarına yönelik geliştirilmiş sarmal, eklektik ve örneği olmayan, bilişsel işlevleri geliştirmeye yönelik yapılandırılmış kişiye özgü bir programdır.

Programın amacı; bireyin bireysel farklılıklarını oluşturan ve öğrenme performansını etkileyen olumlu ya da olumsuz değişkenlerin tanımlanması ve onlara yönelik bütünsel eğitim programlarının hazırlanmasında yol gösterici olmaktır.

Programda yer alan çalışma ve etkinlik örnekleri; üstün yetenekli, zihinsel engelli, özel öğrenme güçlüğü, ciddi duygusal güçlükleri olan çocuklarla yapılacak bireysel eğitim çalışmalarında kullanılabilecek niteliktedir.

Bilişsel Müdahale Programı güncel bir teorik yaklaşım (PASS) ölçüt alınarak hazırlanmıştır. Hazırlanan etkinliklerin öncelikli amacı sadece bilişsel işlem alanlarında değişim yaratmak ve belirli akademik beceri alanlarında bilgi birikimi sağlamanın yanı sıra aynı zamanda o bilgiye ulaşma konusunda kullanılabilecek bilişsel işlemlerdeki performansı da arttırmaktır. Bu amaçla akademik alana katkı sağlayacak faaliyetler de programa dahil edilmiştir. Bu tür faaliyetler ile bilişsel işlemlerdeki performansı destekleme çabasının tesadüflere bırakılmaması için teorik yaklaşımdan hareketle bir sınıflama da yapılmıştır.

PASS Bilişsel Müdalahe programı sadece bilişsel işlem alanlarında performans kaybı yaşayan öğrencilere yönelik olmayıp, bilişsel performansı yüksek ancak bilişsel işlem alanları arasında eşgüdümsüzlük (asenkronizasyon) sonucunda gerçek performanslarını sergileyemeyen öğrencilerin gerçek performanslarını sergilemelerine yönelik de fayda sağlar.

PASS Teori’ sinde her ne kadar ayrı bilişsel işlem alanları birbirinden bağımsız ve ayrı bilişsel işlemler olarak tanımlansa da beynin çalışma düzeninin bütüncül (Holistik) olması nedeni ile tüm bilişsel işlem alanları birbirlerini etkilemekte ve birbirlerinden de doğal olarak etkilenmektedirler.

Bilişsel işlem alanları arasındaki farklılıklar bu bütüncül yaklaşım ile tutarlı olmayan puanlarla izlendiğinde bilişsel performansı olumsuz etkilerken birbiri ile tutarlı puanlar ise bilişsel performansa olumlu yansımaktadır. Bu nedenle üstünlere yönelik bilişsel müdahale amaçlı programlarda bilişsel işlemler arasındaki performans farklılıklarının giderilmesine yönelik çalışmaların yapılması bilişsel işlem alanlarından daha verimli yararlanılması adına amaçlanmalıdır. Örneğin, bilginin üretimi ve kontrolü ile tanımlanan planlama işlemi ile bilginin bir bütünlük içinde işlendiği, verilenler arasındaki ilişkilerden yararlanıp istenilen sonuca ulaşmayı sağlayan ve analitik bağlantılar kurduran eşzamanlı bilişsel işlem alanlarındaki performans dikkate dayalı bilişsel işlem alanı ile tutarlı performansla izlenmediğinde özellikle akademik içerikli çalışmalarda hata yoğunluğu artmasına sebep olmaktadır.

PREP NEDİR?

PREP, Prof. J. P. Das tarafından geliştirilmiş ve PASS teorisinin eşzamanlı ve ardıl işlem özellikleri üzerine kurulmuş bir okumayı geliştirme programıdır. DAS, okumayı ilk öğrenme döneminde ardıl işlem etkinken okuduğunu anlamanın daha çok eşzamanlı işlem ile bağlantılı olduğu belirtmektedir. Tüm bu süreç boyunca, planlama ve dikkat doğrudan ele alınmasa da her etkinliği gerçekleştirmek için sürece mutlaka dahil olmaktadırlar. Sonuç olarak okuma güçlüğünün eşzamanlı ve ardıl işlemlerdeki sıkıntılardan doğduğu savunulmaktadır. Bu nedenle de PREP bu iki işlem üzerine kurulmuştur.

PREP, okuma eğitimi almış ancak kendisinden ve yaşından beklenen düzeyde okuma yapamayan çocuklar için uygundur. Bu nedenle 2. Sınıf ve sonrasında uygulanmaya başlanmaya uygun bir program olarak geliştirilmiştir.

PREP, 4 adet Ardıl İşlem ve 4 adet Eşzamanlı İşlem etkinliğinden oluşmaktadır. Her etkinliğin hem Global hem de Köprü çalışmaları mevcuttur. Global çalışmalar okuma veya okuma becerisi gerektirmemektedir. Diğer yandan Köprü çalışmaları, bu stratejilerin okumayla ilişkilendirildiği çalışmalardır. Global ve Köprü çalışmaları da kendi içinde üç ayrı zorluk derecesine ayrılmıştır. Bu yapı sayesinde öğrenci, hem o alanda strateji üreterek ilerlemeyi öğrenmekte hem de her etkinlikte kendisine ait zorluk derecesinden başlayarak ilerleyebilmektedir. Öğrencinin, bu etkinlikleri yapabilmek için ürettiği stratejileri kullanarak o zorluğu aşması hedeflenmektedir. Bu nedenle PREP uygulamalarında eğitimcinin desteği minimum düzeyde tutulmaktadır. Amaç, öğrencinin kendi için en uygun stratejiyi keşfederek özümsemesi ve karşılaştığı diğer problemlerde kullanabilir hale gelmesidir.

Yapılandırılmış ve uygulayıcının ne yapacağının açık olduğu bir program olmakla beraber uygulayıcının yaratıcılığı için de yer bırakmaktadır. Ortalama 16 seans ve sonrasında sonuç alınmaya başlanması beklenmektedir. Hem bireysel hem de grup (en fazla 4 kişi) uygulanabilmektedir. Okuma güçlüğü çeken tüm ilkokul öğrencilerinde kullanılabilmektedir.