PASS TEORİSİ ve ÖĞRENME GÜÇLÜKLERİ

ÖĞRENME PROBLEMLERİNE YÖNELİK YENİ BİR SINIFLAMA

Pass’ in Teorisyenlerinden Kirby (2000), öğrenme sorunu yaşayan çocukları sorunlarının kaynağını ele alarak üç sınıfa ayırmıştır.

I. Tip Çocuklar

1.Sorun alanı; Duygusal Problem

2.Sorun alanı; Aşırı Hareketlilik

3.Sorun alanı; Öğrenme güçlüğü.

Ana problem duygusal problemdir. Aile yaşantısına baktığımızda genellikle problem yaşadıklarını görülür. Ders sırasında dolaşır, arkadaşlarını rahatsız ederler, dolayısıyla derslere odaklanamayıp akademik alanda geri kalmaktadırlar.

II. Tip Çocuklar

1.Sorun alanı ; Özel Öğrenme Güçlüğü

2.Sorun alanı: Duygusal Problem

3.Sorun alanı: Dikkat Eksikliği ve Aşırı Hareketlilik

Ana problem öğrenme güçlüğüdür. Buna bağlı olarak da olumsuz akademik benlik algısı oluşur. Bu durum duygusal anlamda güçlük çekmelerine sebep olmaktadır.

III. Tip Çocuklar

1.Sorun alanı ; Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite

2.Sorun alanı; Öğrenme Güçlüğü

3.Sorun alanı; Duygusal Problem

Ana problem dikkat eksikliği ve hiperaktivitedir.

Bu üç tip problem alanının hepsinde benzer özellikler gözlenmekte ancak öncelikli sorun alanı farklılık göstermektedir. Öğretmen hangisinin öncelikli sorun alanı olduğunu iyi tespit etmelidir çünkü o özelliğe göre öğretimi şekillendirmelidir. 1. sorun alanı iyi tespit edilemeyip müdahale edilmeyen çocuklar sırasıyla 2. ve 3. sorun alanlarındaki olumsuzluları yaşantılarına eklemek zorunda kalacaklardır.

Öğrenme problemi yaşayan çocukların hepsi aynı sebeple bu problemleri yaşamaz. Bu nedenle öğretmenler, öğrencilerinin bireysel farklılıklarını iyi çözümlemelidir. Bu öğrenme problemlerinin fizyolojik, psikolojik, duyusal ya da motor nedenlerden kaynaklanır. ( Herhangi bir dil problemi, ailevi durumlar, görme/işitme problemleri vs. )

Bu nedenlere bağlı olarak da öğrencilerde; akademik alanlarda yetersizlik, dili etkili kullanamama, eğitimsel-deneyimsel yaşantı eksiklikleri gibi eksiklikler meydana gelebilmektedir.

Öğretmenler, öğrenme güçlüğü yaşayan öğrencilere özel ilgi göstermelidirler. Bunun için de öğrencinin yaşadığı ve yaşamakta olduğu problemler hakkında bilgi sahibi olmalılardır.

Tıbbi Yöntemler; Uzun yıllar öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların tedavisinde tıbbi yöntemler kullanılmış fakat yoğun Dikkat eksikliği ve/veya Hiperaktivite yaşayan çocuklar hariç sonuç alınamayınca eğitsel yöntemlere ağırlık verilmiştir. bu çocuklarda bile eğitsel destekle birlikte verilmeyen tibbi yöntemlerin etkisinin sınırlı olduğu düşünülmektedir.

Eğitsel Yöntemler; Bu yöntemde öğretmenler çocukların yetenek ve yeterliliklerine göre eğitimlerini sürdürürler. Öğrencilerinin öğrenme güçlüğü yaşama sebebini iyi tespit edip ona göre planlama yapmalıdırlar.

Öğrencilerin bilişsel işlevlerdeki farklılıkları, akademik benlik algıları ve öğrenme ortamlarındaki davranışsal özellikleri birbiri ile bağlantılı olarak çalışma alanlarındaki performanslarını etkiler. Bu durumda; öğrenciler; öğrenme problemleri öğretmenler; sınıf yönetiminde problemler yaşar.

Das (2001), çeşitli akademik alanlarda yaşanılan problemlerle ilgili çalışmalar yapmıştır. Das, akademik becerilerden biri olan "okuma" alanında iki çeşit güçlükten söz etmektedir.

1. Disleksi

2. Garden Variety

Garden Variety öğrenciler, bilişsel işlemlerin ve akademik becerilerin pek çoğunda problem yaşarlar. Sözcükler, resimler ya da objeler arasında ilişki kurmaya dayalı eşzamanlı bilişsel işlemlerde, dikkat sürdürmede, organizasyon ve planlama becerisinde, ardıl bilişsel işlemlerde problem yaşarlar.

En önemli yetersizlikleri ardıl bilişsel işlemlerde yaşarlar. Ardıl bilişsel işlev; uyaranların zincir gibi bir düzenle bir araya geldiği becerilerdir. Zincirdeki bir halkanın dağılması durumunda bütün zincir dağılır. Seslerin ve sözcüklerin sırasını karıştırma, fikirlerin ya da olayların akışını hatırlayamama gibi problemlerde buna bağlı oluşan problemleridir.

Sonuç olarak okuma bozukluğunun 3 çeşidini görürüz;

1) Dış koşullar konusunda dezavantajlı olanlar. (Kötü eğitim de dahil)

2) Genel bir bilişsel engeli olanlar.

3) Bilişsel ya da zihinsel işlevlerin bir kısmında problemleri olanlar

ÖĞRENME PROBLEMLERİNE YÖNELİK GÜNCEL EĞİTSEL TANILAMA ARAÇLARI

Öğrenmeyi etkileyen problem alanları her öğrenci için farklılık göstermektedir. Hangi tip problem alanının daha öncelikli olduğunun tespit edilmesi öğretimin bireyselleştirilmesi açısından önemlidir. Bu amaçla geliştirilen çeşitli teorik yaklaşımlar ve bu teorik yaklaşımları temel alan ölçme araçları mevcuttur. Naglieri ve Das (1994) tarafından geliştirilmiş olan nöro-psikolojik yaklaşımla ele alınan PASS Teorisi ile bu teoriyi temel alarak geliştirilmiş olan "Bilişsel Değerlendirme Sistemi-CAS" öğrenme problemlerinin analizinde kullanılmaktadır.

Okul psikolojik danışmanlarının öğrenme güçlüğü yaşayan öğrencilerin bu problemlerinin nasıl ortaya çıktığını belirlemek amaçlı batıda yaygın olarak kullanılan üç önemli değerlendirme aracı vardır;

1- Kaufman ve Kaufman (1985)' nın, K-ABC Testi

2- Woodcock-Johnson (1991)' nın "Bilişsel Yetenek Testi"

3- Naglieri ve Das (1997)'ın "Bilişsel Değerlendirme Sistemi"

Ülkemizde ise "Özel Öğrenme Güçlüğü" olan öğrencilerin tanılanmasında "WISC-R" olmak üzere benzeri zeka testleri kullanılmaktadır. Ancak bu testlerin “Özel Öğrenme Güçlüğü” nün tanılamasında yetersiz kalması nedeniyle yukarıdaki testlerden de yararlanılmaya başlanmıştır.